Uczniowie z niepełnosprawnością intelektualną w stopniu lekkim charakteryzuje się istotnie niższym niż przeciętne funkcjonowaniem intelektualnym z jednocześnie współwystępującym ograniczeniem w zakresie dwóch lub więcej spośród następujących umiejętności przystosowawczych: porozumiewania się, samoobsługi, trybu życia domowego, uspołecznienia, korzystania z dóbr społeczno-kulturalnych, samodzielności, troski o zdrowie i bezpieczeństwo, umiejętności szkolnych, organizowania czasu wolnego i pracy (Kostrzewski).
Jest to zaburzenie o charakterze globalnym (wszystkie funkcje i procesy psychiczne odbiegają od normy), dlatego ich trudności w uczeniu wynikają z zaburzeń:
•spostrzegania,
•uwagi,
•pamięci,
•myślenia,
•mowy,
•sprawności motorycznych,
•ale także procesów emocjonalnych, motywacyjnych, adaptacji społecznej.
Dzieci z niepełnosprawnością w stopniu lekkim charakteryzuje przede wszystkim niska zdolność myślenia abstrakcyjnego oraz zdolność syntetycznego ujmowania zdobytych wiadomości i wiązania ich w logiczną całość, a stąd wypływa brak umiejętności wnioskowania. (M. Grzegorzewska, Pedagogika Specjalna, 1968).
Rozpoznawanie n.i. w stopniu lekkim stwarza bardzo często problemy. Wynikają one z podobnych objawów dziecka zaniedbanego i n.i., ponieważ często warunki środowiskowe z których wywodzi się dziecko mogą wpłynąć niekorzystnie na jego rozwój ogólny.
Większości opracowań naukowych podkreślony jest istotny wpływ nieprawidłowego funkcjonowania środowiska rodzinnego dziecka na występowanie n.i w stopniu lekkim. Pojawia się czasem określenie n.i. uwarunkowanego społecznie lub opóźnienia społecznego.
Dzieci n.i w stopniu lekkim nie wyróżniają się swym wyglądem zewnętrznym wśród rówieśników i dopiero po wnikliwej obserwacji można zauważyć istotne odchylenia w funkcjonowaniu określonych czynników psychofizycznych.
- Spostrzeganie tych dzieci jest niedokładne, dzieci mają trudności z wyodrębnianiem istotnych szczegółów, co wiąże się ze znacznym zaburzeniem analizy i syntezy. Tok spostrzegania jest wolny. Jan Opiat zwraca uwagę na wolniejsze tempo spostrzegania i jego zawężony zakres oraz na trudności w analizowaniu kształtu i materiału spostrzeganego przedmiotu (różnicowanie barw, odrębności przedmiotów, powiązanie w całość określonych elementów).
- Koncentracja uwagi. U uczniów z n.i. w stopniu lekkim stwierdza się obniżoną zdolność koncentracji uwagi. Ich uwaga jest krótkotrwała, mało podzielna i łatwo ulega zakłóceniu (nadmiernie odwracalna). Bardzo trudno jest skoncentrować ich uwagę zwłaszcza, gdy podejmują rozwiązanie zadań sprawiających trudności. Wzmacnianie uwagi tych uczniów jest procesem ciągłym i nie można go pomijać w trakcie realizacji działań edukacyjno-terapeutycznych.
- Pamięć. Dzieci z n.i. w stopniu lekkim mają dobrą pamięć mechaniczną (odtwarzają odtwórczo zapamiętane treści, ale nie rozumieją tego co zapamiętali. Nie potrafią wybiórczo tej wiedzy zastosować).
- Pamięć logiczna jest u nich w dużym stopniu zaburzona, co przejawia się w obserwowanych faktach:
- odtwarzanie zapamiętanych informacji odbywa się według zapamiętanej kolejności,
- mają trudności z odpytywaniem wyrywkowym, często po prostu nie rozumieją tego, czego wyuczyły się na pamięć,
- mają trudności w posługiwaniu się wyuczoną tabliczką mnożenia, bo wymaga to wybiórczego stosowania zapamiętanych wiadomości,
- potrzebują również większej liczby powtórzeń, aby utrwalić zapamiętane informacje,
- Mowa. rozwój mowy u dzieci n.i. w stopniu lekkim często bywa opóźniony, jednakże z uwagi na stosunkowo dobrą pamięć mechaniczną są w stanie (przy dobrej stymulacji środowiskowej) opanować znaczny zasób słownictwa, chociaż:
- mają trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi oraz w samodzielnym tworzeniu dłuższych wypowiedzi (twórcze stosowanie mowy),
- mają stosunkowo dobrze rozwiniętą mowę odtwórczą, ale słabiej funkcjonuje u nich twórczy wymiar mowy.
- Rozwój mowy u dzieci z n.i. w stopniu lekkim często bywa opóźniony, jednakże z uwagi na stosunkowo dobrą pamięć mechaniczną są w stanie przy dobrej stymulacji środowiskowej opanować znaczny zasób słownictwa. Mają natomiast trudności w rozumieniu znaczenia wypowiedzi oraz w samodzielnym tworzeniu opowiadań ( twórcze stosowanie mowy). Częściej też w porównaniu z dziećmi w normie występują u nich wady wymowy.
- Myślenie abstrakcyjne. Osoby z n.i. w stopniu lekkim mają zaburzone myślenie abstrakcyjne, słowno-pojęciowe. Ich myślenie rozwojowe zatrzymuje się na poziomie myślenia konkretno-obrazowego, co przejawia się w trudnościach z:
- abstrahowaniem,
- uogólnianiem,
- tworzeniem pojęć,
- wnioskowaniem,
- czy przewidywaniem (myśleniem przyczynowo- skutkowym).
- zaburzenie wyższych form myślenia w znacznym stopniu utrudnia zdobywanie wiedzy i powoduje, że pewien jej zasób jest niedostępny osobom z n.i. w stopniu lekkim.
Najczęściej występujące zaburzenia u dzieci z n.i. w stopniu lekkim, które mają znaczenie dla ich osiągnięć szkolnych, to:
- zaburzenie orientacji przestrzennej,
- niski poziom sprawności grafomotorycznej,
- słaba koncentracja uwagi,
- liczne i nasilone wady wymowy,
- wolniejsze tempo pracy,
- zaburzenia rozumienia znaczenia wypowiedzi,
- zaburzenia analizy i syntezy (wzrokowej, słuchowej, wzrokowo-słuchowej),
- trudności w rozpoznawaniu liter oraz w czytaniu,
- trudności w rozumieniu przeczytanego tekstu,
- istotnie zaburzony poziom rozumienia wszelkich reguł, zasad, definicji,
- utrudnione tworzenie pojęcia liczby,
- ograniczenia procesów pamięciowych,
- trudności w antycypacji zachowań,
- impulsywność,
- podatność na negatywne wpływy otoczenia,
- niski poziom motywacji,
- mała wrażliwość na potrzeby innych,
- częste przejawy agresji,
- trudności w orientowaniu się w stosunkach czasowych i posługiwaniu się nimi,
- kłopoty w powiązaniu nowych informacji z poprzednio zapamiętanymi,
- słaby poziom stosowania umiejętności w praktyce,
- mała samodzielność w wykonywaniu zadań,
- często występująca nadpobudliwość psychoruchowa,
- brak zrozumienia treści zadań tekstowych i trudności w ich rozwiązywaniu,
- zaburzenia wyobraźni przestrzennej utrudniające rozumienie i wykonywanie zadań geometrycznych.
Przykładowe zasady pracy z uczniami, dla których dostosowujemy wymagania edukacyjne:
- Postrzeganie konkretnego ucznia bez presji wymogów programowych, z założeniem, że
obowiązująca jest podstawa programowa kształcenia ogólnego,którą należy zrealizować w całości, ale w stopniu i w zakresie trudności zadań odpowiadających możliwościom intelektualnym ucznia.
- Zredukowanie do niezbędnego minimum tematyki o wysokim stopniu abstrakcji.
- Nauczanie oparte na konkretach, ciągłe odwoływanie się do doświadczenia dziecka.
- Umożliwianie korzystania z różnorodnych pomocy dydaktycznych (plakaty, plansze,
kalkulator, liczmany).
- Jak najczęstsze korzystanie z modeli, konkretów, okazów, liczmanów, przedmiotów
możliwych do bezpośredniego poznania, w drugiej kolejności ze słowa mówionego,
zaś najrzadziej z tekstu do przeczytania, bo często dzieci te nie czytają, ale jeśli czytają to mechanicznie bez zrozumienia.
- Rozwijanie strategii pamięciowych ucznia oraz kompensowanie braków w tym zakresie (np. nauka tworzenia notatek obrazkowych przedstawiających sekwencje niezbędnych kroków do rozwiązania zadania, określających elementy pracy, którą należy przygotować).
- Wykorzystywanie umownych znaków porządkujących pracę na lekcji, np. kolorowe karteczki, symbole (piktogramy), a także możliwe do wykorzystania symboliczne rysunki z systemów wspomagającej komunikacji.
Jakie narzędzia i pomoce wykorzystywać?
– szablony
– instrukcje
– schematy
– tablice demonstracyjne
– modele
– manipulatory
– kreatywne pomoce
– gadżety edukacyjne
– maty
– gry planszowe
– gry spinnerowe
– roboty
– nowe technologie
W pracy z uczniami z lekką niepełnosprawnością nie możemy zapomnieć o dostosowaniach wymagań edukacyjnych.
O dostosowaniach wymagań edukacyjnych przeczytasz TUTAJ
%202%20(1).jpg)
Dla uczniów z lekką niepełnosprawnością organizuje się zajęcia rewalidacyjne.
O zajęciach rewalidacyjnych przeczytasz TUTAJ
%20(1).jpg)
Istotnym elementem pracy z uczniem z lekką niepełnosprawnością intelektualną będzie także TUS- Trening Umiejętności Społecznych.
O TUS przeczytasz TUTAJ
%202%20(2).jpg)
Uczniowie z lekką n. i. świetnie sprawdzają się spersonalizowane pomoce dydaktyczne.
O kreatywnych pomocach przeczytasz TUTAJ
O kreatywnych pomocach dydaktycznych w 3D przeczytasz TUTAJ
Polecamy też film na temat funkcjonowania uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną, który znajduje się na portalu Ninoteka. Teraz dostępny za darmo przez kilka dni.
Na prośbę Państwa przygotowałyśmy teczkę do pracy z uczniem z niepełnosprawnością intelektualną.
Co zawiera nasza teczka?
ZAWARTOŚĆ TECZKI: 1.Specyfika i charakterystyka funkcjonowania uczniów z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 2.Organizacja pracy z uczniem z z lekką niepełnosprawnością intelektualną. 3.Dostosowanie wymagań edukacyjnych. 4.WOPFU. 5.IPET. 6.Program zajęć rewalidacyjnych. 7.Program zajęć korekcyjno-kompensacyjnych. 8.Program zajęć rozwijających kompetencje emocjonalno-społeczne 9.Przykładowe aktywności i ćwiczenia do pracy z uczniem. 10.Karty pracy.
Ilość stron: 196. E-book w formacie PDF
Skorzystaj ze szkolenia Rady Pedagogicznej
