Każdy z nas jest inny — książki, które pomagają zrozumieć różnorodność w klasie

Wielokrotnie podczas szkoleń nauczyciele i rodzice pytają mnie, jak wytłumaczyć dzieciom zachowanie niektórych uczniów. Jak opowiedzieć o tym, że ktoś potrzebuje innych zadań, więcej czasu, przerw w pracy, a czasem zupełnie innego sposobu uczenia się? Jak wytłumaczyć, że dostosowania nie są przywilejem, lecz formą wsparcia, dzięki której każdy może rozwijać się na miarę swoich możliwości?

Często pojawia się też pytanie, dlaczego nie zawsze reagujemy wprost na zachowania trudne. Dlaczego czasem zamiast zwracać uwagę, odwracamy ją, przekierowujemy energię dziecka, eliminujemy nadmiar bodźców i dopiero później rozmawiamy o emocjach i konsekwencjach.

Nie ma jednej, uniwersalnej odpowiedzi. Każde dziecko jest inne – z własną historią, emocjami, wrażliwością i sposobem reagowania na świat. To, co pomoże jednemu, u drugiego może nie przynieść efektu. Dlatego najważniejsze, co możemy zrobić, to patrzeć na dziecko z uważnością i sercem, szukać przyczyn, a nie tylko reagować na skutki.

Współczesna szkoła to przestrzeń różnorodności. W jednej klasie spotykają się dzieci o różnych możliwościach, tempie uczenia się, potrzebach emocjonalnych i zdrowotnych. To codzienność, która potrafi być wyzwaniem dla nauczycieli, rodziców, ale też samych uczniów. Wspólna nauka dzieci pełnosprawnych, tych z niepełnosprawnościami czy z trudnościami emocjonalnymi i komunikacyjnymi wymaga rozmowy, empatii i zrozumienia.

Nie każde dziecko potrafi od razu pojąć, dlaczego kolega z klasy szybciej się denerwuje, częściej płacze, potrzebuje pomocy w zadaniu, uczy się wolniej lub korzysta z dodatkowego wsparcia nauczyciela. Dzieci mają prawo nie rozumieć, mają prawo do zdziwienia, a nawet do lęku czy niepewności wobec zachowań, które wydają im się „inne”. Rolą dorosłych jest pomóc im to wszystko oswoić. Bo tylko to, co nazwane i zrozumiane, przestaje budzić lęk i dystans.

Codzienność zróżnicowanej klasy

W klasie zróżnicowanej spotykamy się z różnymi emocjami i trudnościami. Niektóre dzieci mają problemy z koncentracją, inne z regulacją emocji, a jeszcze inne z nauką czytania czy pisania. Czasem w jednej grupie uczą się uczniowie, którzy dopiero poznają język polski, obok tych, którzy biegli w nim dyskutują. Dla wielu dzieci trudno jest obserwować, że ktoś potrzebuje więcej czasu, ma inne zadania lub nie zawsze potrafi zachować się tak, jak reszta.

Nie ma jednego złotego rozwiązania, które działa zawsze. Każde dziecko przejawia swoje trudności z innych przyczyn i potrzebuje indywidualnego podejścia. Ale jedno jest pewne: rozmowa i empatia są zawsze dobrym początkiem. Rozmawiajmy o emocjach, o tym, że każdy z nas ma inne potrzeby i możliwości, że nie wszyscy uczymy się w tym samym tempie, że różnorodność to nie wada, ale bogactwo.

Jak rozmawiać z dziećmi o różnorodności?

Najskuteczniejszym sposobem są opowiadane historie. Dobre książki potrafią otworzyć serca i umysły, pomóc dzieciom zrozumieć świat i siebie nawzajem. To właśnie literatura może stać się naszym sprzymierzeńcem w budowaniu empatii i wrażliwości. Ja mam swoją biblioteczkę, która świetnie wpisuje się w temat i warto te książki wykorzystać w tym temacie.

Ponadto o tym jak rozmawiać z uczniami o https://nodnzytaczechowska.pl/jak-rozmawiac-z-uczniami-o-niepelnosprawnosci-i-szczegolnych-potrzebach-ich-kolegow/ich ich kolegach z niepełnosprawnościami przeczytasz TUTAJ

Książki, które uczą wrażliwości i odwagi

„ABC emocji, czyli zrozumieć siebie i innych”
To niezwykle ciepła książka, która wprowadza dzieci w świat emocji , zarówno tych przyjemnych jak i nieprzyjemnych. Pomaga zrozumieć, że każdy z nas ma prawo do smutku, złości, radości czy lęku, a emocje nie są ani dobre, ani złe, bo emocje po prostu są. To doskonały punkt wyjścia do rozmowy w klasie o tym, co czujemy i jak możemy sobie z emocjami radzić.

„ABC empatii, czyli jesteśmy tacy sami”
To książka, która oswaja temat niepełnosprawności, różnic i akceptacji. Pokazuje, że choć nie wszyscy widzimy, słyszymy czy poruszamy się tak samo, bo wszyscy mamy te same potrzeby: bycia zauważonym, lubianym i rozumianym. To lektura, która pozwala dzieciom spojrzeć na swoich kolegów z większą otwartością i czułością.

„Agata szaleje na kółkach” – Małgorzata Strękowska-Zaremba
To inspirująca opowieść o dziewczynce na wózku, która udowadnia, że niepełnosprawność nie musi być ograniczeniem. Agata jest pełna energii, pasji i odwagi, bo to bohaterka, która pokazuje, że każdy z nas może „szaleć na swoich kółkach”, niezależnie od tego, jak wygląda jego życie. Książka uczy, że sprawność to nie tylko stan ciała, ale przede wszystkim umysłu i serca.

„Kazik, pies, który lizał bokiem” – Zofia Zborowska-Wrona i Wiktor Zborowski
Ta pełna humoru i ciepła historia psa, który uczy się żyć po swojemu, wzrusza i bawi, a jednocześnie uczy empatii wobec inności. Kazik nie jest idealny – ale czy ktoś z nas jest? Dzieci pokochają tę opowieść, a dorośli znajdą w niej piękne przesłanie o akceptacji i miłości bez warunków.

Dlaczego warto czytać te książki wspólnie?

Bo pomagają rozumieć siebie i innych. Bo otwierają przestrzeń do rozmowy, tłumaczenia, pytania i słuchania. Bo dzięki nim uczniowie zaczynają widzieć, że różnice nie dzielą, ale uczą współpracy, tolerancji i empatii. Nie każde dziecko od razu zrozumie zachowanie swojego kolegi w spektrum autyzmu, ADHD czy z niepełnosprawnością ruchową. Ale jeśli damy im narzędzia, na przykład słowa, obrazy, emocje to będą miały szansę to zrobić. A im więcej rozumienia, tym mniej lęku, odrzucenia i agresji.

Dla nas – nauczycieli i rodziców

W pracy z dziećmi nie da się wszystkiego przewidzieć. Nie zawsze znajdziemy od razu najlepsze rozwiązanie, nie zawsze zadziała to samo. Ale jedno jest pewne, że każde dziecko zasługuje na zrozumienie i wsparcie. Naszym zadaniem jest towarzyszyć im w tej drodze, rozmawiać, tłumaczyć, oswajać. Nie chodzi o to, by każde dziecko zachowywało się „idealnie”. Chodzi o to, by każde miało prawo do swojego tempa, emocji i sposobu bycia w świecie.

Zróżnicowana klasa to wyzwanie, ale też ogromna szansa. Szansa na wychowanie pokolenia empatycznych, otwartych i wrażliwych ludzi. Takich, którzy potrafią widzieć w drugim człowieku nie jego ograniczenia, ale możliwości.
Dlatego rozmawiajmy, czytajmy, tłumaczmy i uczmy się razem z dziećmi. Bo to właśnie dzięki rozmowie, książkom i wspólnym emocjom możemy budować szkołę, w której każdy ma swoje miejsce.

ZAMÓW SZKOLENIE Z HIGIENY CYFROWEJ DLA NAUCZYCIELI I UCZNIÓW

Zapraszam na konferencję w Krakowie już 21.11. 2025 Więcej szczegółów TUTAJ

Szkolenia z kierunków polityki oświatowej

Oferujemy szkolenia dla nauczycieli i szkół z zakresu pozytywnej dyscypliny.

Materiały do prowadzenia zajęć rewalidacyjnych kupisz TUTAJ

MATERIAŁY I SZKOLENIE DLA KLAS 1-3

MATERIAŁY I SZKOLENIE DLA KLAS 4-8

TECZKA PEDAGOGA SZKOLNEGO TUTAJ

UCZEŃ SŁABOSŁYSZĄCY TUTAJ

DZIECKO W PRZEDSZKOLU ZE SPE TUTAJ

KUPISZ TUTAJ

Aby wesprzeć pracę nauczyciela współorganizującego przygotowałyśmy szkolenie i opracowałyśmy Teczkę oraz szereg materiałów i pomocnych dokumentów do edycji. Wszystkie znajdziesz na naszej platformie szkoleniowej TUTAJ

SZKOLENIA I MATERIAŁY AWANS ZAWODOWY TUTAJ

PLANY I PROGRAMY PRACY NA NOWY ROK TUTAJ

NOWOŚCI SZKOLENIA Z MATERIAŁAMI- TECZKI

SZKOLENIA Z MATERIAŁAMI-NIEPEŁNOSPRAWNOŚĆ INTELEKTUALNA

ZAJĘCIA REWALIDACYJNE KLASY 1-4

KARTY PRACY ZAJĘCIA REWALIDACYJNE

NOWOŚCI SZKOLENIA Z TECZKAMI

ZAMÓW SZKOLENIE Z HIGIENY CYFROWEJ DLA NAUCZYCIELI I UCZNIÓW

Jeśli chcesz poznać podstawie aplikacje z wykorzystaniem AI, skorzystaj z naszego szkolenia oraz materiałów. KUPISZ JE TUTAJ

PRZYKŁADOWE PYTANIA I PROBLEMY NA EGZAMIN TUTAJ

Pytania na rozmowę kwalifikacyjną na stopień nauczyciela współorganizującego na stopień nauczyciela dyplomowanego TUTAJ

Polecamy naszą nowość

KOMPLEKSOWA POMOC W PRACY Z UCZNIEM Z UMIARKOWANĄ I ZNACZNĄ NIEPEŁNOSPRAWNOŚCIĄ

Ale to nie wszystko, mamy dla Was coś specjalnego!!! Fachowo przygotowane materiały i dokumentację dla każdego nauczyciela na ścieżce rozwoju zawodowego.